Những mối lo
ngại về môi trường sống ngày càng ô nhiễm, về sự cần thiết phải hành động vì một
môi trường sống trong sạch, vì sự phát triển bền vững xuất hiện ngày càng nhiều
trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nhưng việc hình thành ý thức bảo vệ
môi trường, thái độ thân thiện, “biết sống hoà hợp với thiên nhiên” không phải
là việc ngày một ngày hai, và hơn nữa phải được bắt đầu từ rất sớm – ngay từ khi
trẻ mới bắt đầu tiếp xúc với thiên nhiên, bắt đầu hiểu biết các mối quan hệ
tương hỗ xảy ra xung quanh. Chính vì vậy, ngay sau khi dự án “Đưa các nội dung
bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục quốc dân” được Thủ tướng chính phủ phê
duyệt ngày 17/10/2001 (quyết định số 1363/QĐ-TTg), ngành Giáo dục mầm non đã có
nhiều nghiên cứu nhằm thực hiện mục tiêu của dự án trong đào tạo giáo viên, cũng
như trong quá trình giáo dục trẻ. Một trong những nỗ lực này là sự hợp tác của
giảng viên các trường cao đẳng sư phạm mầm non trong việc nghiên cứu lồng ghép
nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào chương trình chăm sóc – giáo dục trẻ
trong trường mầm non. Kết quả nghiên cứu và thực nghiệm được thể hiện trong bộ
“Sổ tay giáo viên mầm non” về lĩnh vực giáo dục bảo vệ môi trường. Với mục đích
nâng cao nhận thức của giáo viên mầm non về một lĩnh vực còn khá mới, bộ sách đã
lần lượt giới thiệu từ những kiến thức cơ bản về môi trường (Những kiến thức cơ
bản về môi trường, đã xuất bản năm 2006), giải đáp những vướng mắc của thực tiễn
về giáo dục bảo vệ môi trường trong giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói
riêng (Hỏi đáp về giáo dục môi trường trong trường mầm non). “Những hoạt động
giáo dục trẻ bảo vệ môi trường” là quyển thứ ba, cung cấp cho giáo viên mầm non
những hoạt động cụ thể, với ứng dụng đa dạng trong các giờ học, giờ chơi ngoài
trời hay trong các góc. Các hoạt động này được chia một cách quy ước thành các
dạng :
1. Quan sát :
một dạng hoạt động cho phép trẻ tiếp xúc trực tiếp với thiên nhiên, khám phá,
tìm hiểu, phát hiện những điều thú vị, những hiểu biết bổ ích, những giá trị
thẩm mĩ từ môi trường thiên nhiên.
2. Thử nghiệm
: là dạng hoạt động thực hành, giúp trẻ ứng dụng những hiểu biết của mình để
giải quyết những thắc mắc, những vấn đề chúng gặp phải trong quá trình quan sát,
chơi, học. Thử nghiệm tập cho trẻ phát hiện những tính chất của sự vật, hiện
tượng, thiết lập các mối quan hệ giữa các hiện tượng, sự vật.
3. Trò chơi
học tập : trẻ củng cố những hiểu biết của mình trong những tình huống chơi, tập
phối hợp với bạn. Các yếu tố thiên nhiên được nhân cách hoá trong trò chơi giúp
trẻ tiếp thu và luyện tập các hành vi thân thiện với thiên nhiên, bảo vệ môi
trường một cách tự nhiên.
4. Nghe đọc
truyện : thông qua những câu chuyện thú vị về các đối tượng trong thiên nhiên,
trẻ nhận biết và hiểu rõ các mối quan hệ mật thiết và ý nghĩa chung sống trong
thiên nhiên, từ đó hình thành một thái độ tích cực và hành vi đúng đắn trong
cách ứng xử với môi trường và các sinh vật khác.
5. Tạo hình :
tạo ra sản phẩm mô tả vẻ đẹp trong thiên nhiên từ chính những vật liệu thiên
nhiên hay vật liệu tái sử dụng tăng cường cảm nhận thẩm mĩ, phát triển óc sáng
tạo và hiểu biết về giá trị của tài nguyên, cũng như ý thức tiết kiệm tài nguyên
thiên nhiên.
Các hoạt động
này đã được thử nghiệm tại trường Mầm non thực hành thuộc Trường Cao đẳng Sư
phạm mẫu giáo trung ương 3 (nay là Trường Cao đẳng Sư phạm trung ương Tp. Hồ Chí
Minh) và một số trường mầm non tại Tp. Hồ Chí Minh.